TSRS: Türkiye Sürdürülebilirlik Standartları Neden Gerekli?
21/03/2025

Sürdürülebilirlik, iş dünyasında giderek daha fazla önem kazanan bir kavram haline geldi. Yatırımcılar, tüketiciler ve diğer paydaşlar, şirketlerin sadece finansal performanslarına değil, aynı zamanda çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) performanslarına da odaklanıyor. Bu noktada, Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS), şirketlerin sürdürülebilirlik performanslarını şeffaf, tutarlı ve karşılaştırılabilir bir şekilde raporlamalarını sağlayarak iş dünyasında köklü bir değişim başlatıyor.

TSRS Nedir?

Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS), şirketlerin sürdürülebilirlik ve çevresel etkilerini şeffaf ve standart bir formatta raporlamalarını sağlamak amacıyla geliştirilmiş bir düzenlemedir. Uluslararası uygulamalarla uyumlu olarak geliştirilen bu standartlar, şirketlerin finansal olmayan performanslarını ölçmelerine ve paydaşlarla paylaşmalarına olanak tanır.

TSRS Neden Zorunlu Hale Geldi?

TSRS’nin zorunlu hale gelmesi, aşağıdaki ana sebeplerle açıklanabilir:

  • Avrupa Yeşil Mutabakatı'na Uyum: AB pazarına erişim ve rekabet avantajı için şirketlerin sürdürülebilirlik performanslarını raporlamaları gerekmektedir.
  • Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik: Yatırımcılar ve tüketiciler, çevreye ve topluma duyarlı şirketleri tercih etmektedir.
  • Finansal Riskleri Azaltma: Karbon fiyatlandırma ve diğer iklim politikaları şirketler üzerinde maliyet baskısı oluşturabilir; bu nedenle riskleri öngörmek kritik önem taşır.

TSRS'nin Temel Amaçları ve Kapsamı

TSRS'nin temel amacı, şirketlerin sürdürülebilirlik performanslarına ilişkin güvenilir ve şeffaf bilgilerin sunulmasını sağlayarak paydaşların bilinçli kararlar almasına yardımcı olmaktır. Bu standartlar, şirketlerin aşağıdaki alanlardaki performanslarını kapsamlı bir şekilde raporlamalarını gerektirmektedir:

  • Çevresel Performans: İklim değişikliği, enerji, su, atık yönetimi, biyolojik çeşitlilik ve doğal kaynak kullanımı gibi konuları içerir.
  • Sosyal Performans: Çalışan hakları, iş sağlığı ve güvenliği, toplumsal katkı, insan hakları ve tedarik zinciri yönetimi gibi konuları kapsar.
  • Yönetişim Performansı: Kurumsal yönetim yapısı, etik değerler, risk yönetimi, iç kontrol sistemleri ve paydaş katılımı gibi konuları ele alır.

Kimler TSRS'ye Uyum Sağlamakla Yükümlü?

Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları’na (TSRS) uyum yükümlülüğü, yalnızca belirli işletmeler için geçerlidir. Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) ilgili kararında belirtilen işletmeler, belirlenen finansal kriterleri sağladıkları takdirde TSRS kapsamında sürdürülebilirlik raporlaması yapmakla yükümlüdür.

Kaynak: Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK)

  1. Sermaye Piyasası Kurulu’nun düzenleme ve denetimine tabi işletmeler:
  • Yatırım kuruluşları
  • Kolektif yatırım kuruluşları
  • Portföy yönetim şirketleri
  • İpotek finansmanı kuruluşları
  • Merkezi takas kuruluşları
  • Merkezî saklama kuruluşları
  • Veri depolama kuruluşları
  • Sermaye piyasası araçları borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören anonim şirketler
  • Halka arz edilmeksizin pay hariç sermaye piyasası aracı ihraç eden anonim şirketler
  1. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) düzenleme ve denetimine tabi işletmeler:
  • Bankalar
  • Derecelendirme kuruluşları
  • Finansal holding şirketleri
  • Finansal kiralama şirketleri
  • Faktoring şirketleri
  • Finansman şirketleri
  • Varlık yönetim şirketleri
  • Finansal holding şirketlerinde ve bankalarda nitelikli paya sahip olan şirketler
  • Tasarruf finansman şirketleri
  1. Sigortacılık ve bireysel emeklilik sektöründe faaliyet gösteren işletmeler:
  • Sigorta şirketleri
  • Reasürans şirketleri
  • Emeklilik şirketleri
  1. Borsa İstanbul piyasalarında faaliyet gösteren işletmeler:
  • Yetkili müesseseler
  • Kıymetli madenler aracı kurumları
  • Kıymetli maden üretimi veya ticaretiyle iştigal eden şirketler

Yukarıda belirtilen işletmelerin TSRS kapsamında raporlama yükümlülüğüne tabi olabilmesi için aşağıdaki üç kriterden en az ikisini üst üste iki takvim yılı boyunca sağlaması gerekmektedir:

  • 250 ve üzeri çalışan sayısına sahip olmak
  • 500 milyon TL veya üzerinde aktif toplamına sahip olmak
  • 1 milyar TL veya üzerinde yıllık satış hasılatına sahip olmak

TSRS'nin Şirketlere Sağladığı Faydalar

TSRS'ye uyum, şirketlere çeşitli faydalar sağlamaktadır:

  • Artan Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik: Şirketlerin sürdürülebilirlik performanslarını şeffaf bir şekilde raporlamaları, paydaşların güvenini artırır ve şirketin itibarını güçlendirir.
  • Geliştirilmiş Risk Yönetimi: TSRS, şirketlerin ESG risklerini daha iyi anlamalarına ve yönetmelerine yardımcı olarak uzun vadeli sürdürülebilirliği destekler.
  • Rekabet Avantajı: Sürdürülebilirlik performansını etkin bir şekilde raporlayan şirketler, yatırımcılar ve tüketiciler nezdinde rekabet avantajı elde eder. Bu da şirketin pazarda daha sağlam bir konum elde etmesini sağlar.
  • Finansal Performansa Katkı: Araştırmalar, sürdürülebilirlik performansı yüksek şirketlerin finansal olarak da daha başarılı olduğunu göstermektedir. Bu, şirketin uzun vadede karlılığını artırma potansiyelini de işaret eder.
  • Uluslararası Standartlara Uyum: TSRS, şirketlerin uluslararası sürdürülebilirlik raporlama standartlarına uyum sağlamasını kolaylaştırır. Bu, küresel pazarlarda rekabet edebilme yeteneğini güçlendirir.

TSRS'ye Uyum Süreci

TSRS'ye (Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları) uyum süreci, şirketlerin sürdürülebilirlik performanslarını şeffaf ve tutarlı bir şekilde raporlamalarını sağlamak için izlemeleri gereken adımları içerir. 

  1. Hazırlık ve Planlama:
  • Eğitim ve Farkındalık: TSRS standartları hakkında şirket içi eğitimler düzenleyerek, çalışanların farkındalığını artırmak.
  • Mevcut Durum Analizi: Şirketin mevcut sürdürülebilirlik uygulamalarını ve veri toplama süreçlerini değerlendirmek.
  • Uyum Stratejisi Geliştirme: TSRS gerekliliklerine uyum sağlamak için bir strateji oluşturmak ve bir proje ekibi kurmak.
  1. Veri Toplama ve Yönetimi:
  • ESG Veri Toplama: TSRS'nin gerektirdiği çevresel, sosyal ve yönetişim verilerini toplamak. Bu, enerji tüketimi, su kullanımı, atık yönetimi, çalışan memnuniyeti, tedarik zinciri verileri gibi çeşitli verileri içerebilir.
  • Veri Yönetim Sistemi Kurma: Toplanan verileri düzenli olarak saklamak, analiz etmek ve raporlamak için bir veri yönetim sistemi kurmak.
  • Veri Doğruluğu ve Güvenilirliği: Toplanan verilerin doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlamak için gerekli kontrolleri yapmak.
  1. Raporlama:
  • Raporlama Çerçevesi Seçimi: TSRS standartlarına uygun bir raporlama çerçevesi seçmek.
  • Rapor Hazırlama: Toplanan verileri kullanarak TSRS'ye uygun bir sürdürülebilirlik raporu hazırlamak.
  • Raporun İncelenmesi ve Onaylanması: Hazırlanan raporu şirket içi yetkililer tarafından incelemek ve onaylamak.
  1. Doğrulama ve Denetim:
  • Bağımsız Doğrulama: Raporun güvenilirliğini artırmak için bağımsız bir denetim firmasından doğrulama hizmeti almak.
  • İyileştirme Alanlarının Belirlenmesi: Doğrulama sürecinde belirlenen iyileştirme alanlarını değerlendirmek ve gerekli düzeltmeleri yapmak.
  1. Paydaş İletişimi:
  • Raporun Yayınlanması: Hazırlanan sürdürülebilirlik raporunu şirketin web sitesinde ve diğer iletişim kanallarında yayınlamak.
  • Paydaş Geri Bildirimi: Paydaşlardan geri bildirim almak ve raporu sürekli olarak iyileştirmek.
  • Paydaş Diyaloğu: Paydaşlarla düzenli olarak iletişim kurarak, onların beklentilerini anlamak ve raporlamayı bu doğrultuda şekillendirmek.

Önemli Hususlar:

  • Zaman Çizelgesi: TSRS uyum süreci için gerçekçi bir zaman çizelgesi oluşturmak ve bu takvime uymak.
  • Kaynak Tahsisi: TSRS uyum süreci için yeterli insan kaynağı ve finansal kaynak tahsis etmek.
  • Sürekli İyileştirme: TSRS uyum sürecini sürekli olarak gözden geçirmek ve iyileştirmek.

TSRS'nin Uygulanmasında Karşılaşılabilecek Zorluklar ve Çözüm Önerileri

TSRS'nin uygulanması, şirketler için bazı zorlukları da beraberinde getirebilir. Bunlar arasında veri toplama süreçlerinin karmaşıklığı, raporlama için gerekli uzmanlığın eksikliği ve paydaş beklentilerinin yönetimi yer alabilir. Bu zorlukların üstesinden gelmek için şirketler, aşağıdaki çözüm önerilerini değerlendirebilir:

  • Veri Yönetimi Sistemleri Kurmak: ESG verilerinin toplanması, saklanması ve analiz edilmesi için güçlü veri yönetimi sistemleri kurmak.
  • Eğitim ve Kapasite Geliştirme: Şirket çalışanlarına TSRS ve sürdürülebilirlik raporlaması konularında eğitimler vermek.
  • Paydaş Diyaloğu: Paydaşlarla düzenli olarak iletişim kurarak beklentilerini anlamak ve raporlamayı bu doğrultuda şekillendirmek.
  • Teknolojiden Yararlanmak: Sürdürülebilirlik raporlaması için özel olarak geliştirilmiş yazılım ve araçları kullanmak.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

  •  TSRS raporlaması hangi sıklıkla yapılmalıdır?

TSRS, yıllık raporlama sıklığını benimsemiştir. Şirketler, her yıl sürdürülebilirlik performanslarını raporlamakla yükümlüdür.

  •  TSRS raporlaması için hangi veri kaynakları kullanılabilir?

Şirket içi veriler, tedarik zinciri verileri, sektörel veriler ve ulusal/uluslararası veri tabanları kullanılabilir.

  • TSRS raporları nasıl doğrulanır ve denetlenir?

Raporlar, bağımsız denetim firmaları tarafından doğrulanır ve denetlenir. Bu, raporların güvenilirliğini ve doğruluğunu artırır.

  •  TSRS raporlaması için hangi teknolojiler kullanılabilir?

Sürdürülebilirlik raporlaması için özel olarak geliştirilmiş yazılım ve veri yönetimi sistemleri kullanılabilir. Bu teknolojiler, veri toplama, analiz ve raporlama süreçlerini kolaylaştırır.

  • TSRS raporlaması için hangi paydaşlarla iletişim kurulmalıdır?

Yatırımcılar, müşteriler, çalışanlar, tedarikçiler, sivil toplum kuruluşları ve kamu kurumları gibi paydaşlarla iletişim kurulmalıdır. Paydaş geri bildirimleri, raporlamanın kalitesini artırır ve şirketin sürdürülebilirlik performansını iyileştirir.